Պինդ մարմնի ֆիզիկան ներկայում ֆիզիկայի ամենաընդգրկուն բնագավառն է, որտեղ ընդգրկված է ֆիզիկայում աշխատող հետազոտողների ավելի քան քառորդ մասը, և նրան է նվիրված գիտական հրապարակումների դրան համապատասխան մասը:
Երևանի պետական համալսարանի պինդ մարմնի ֆիզիկայի ամբիոնը հիմնադրվել է 1956թ: Ամբիոնի հիմնադիրը և առաջին վարիչը պրոֆ. Նորայր Քոչարյանն է: Հետագայում ամբիոնը ղեկավարել են` պրոֆ. Պետրոս Բեզիրգանյանը (1960-1987թթ), պրոֆ. Արշակ Դուրգարյանը (1987-1989թթ), պրոֆ. Կարապետ Թրունին (1989-1993թթ), ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, պրոֆ. Էդուարդ Ղազարյանը (1993-2000թթ), ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, պրոֆ. Ալբերտ Կիրակոսյանը (2000-2018թթ.): 2018-ից ամբիոնի վարիչը պրոֆեսոր Արշակ Վարդանյանն է:
Ներկայում ամբիոնում աշխատում են ֆ.մ.գ.դ., ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, «Պինդ մարմնի ֆիզիկայի ամբիոնի պատվավոր վարիչ», պրոֆեսոր Ա.Ա.Կիրակոսյանը, դոցենտ, ֆ.մ.գ.դ. Լ.Վ.Լևոնյանը, դոցենտ, ֆ.մ.գ.թ. Ա.Լ.Ասատրյանը, դոցենտ, ֆ.մ.գ.թ. Ա.Խ.Մանասելյանը, ուսումնական լաբորատորիայի վարիչ, ֆ.մ.գ.թ. Վ.Ն.Մուղնեցյանը, լաբորանտ Ա.Գ.Ստեփանյանը և գործավոր, ավագ լաբորանտ Ա.Հ.Թովմասյանը:
Պինդ մարմնի ֆիզիկան հիմնարար ֆիզիկայի մի բնագավառ է, որն ուսումնասիրում է պինդ մարմինների կառուցվածքը և ֆիզիկական հատկությունները, որոնք բացատրելու համար մշակում է տեսական և փորձարարական մեթոդներ:
Պինդ մարմինների ֆիզիկական հատկությունների լայն ընդգրկույթը, դրանց կառավարելիության հնարավորությունը, նոր պինդմարմնային միացությունների ստացման գործնականորեն անսպառ եղանակները գիտության տարբեր ճյուղերում (քիմիա, մետալուրգիա, կենսաբանություն և բժշկագիտություն և այլն) պինդ մարմնի ֆիզիկայի կիրառման լայն հնարավորություններ են ընձեռում:
Պինդ մարմնի ֆիզիկան մեկն է այն հիմնասյուներից, որոնց վրա հիմնվում է ժամանակակից տեխնոլոգիական հասարակությունը: Ըստ էության ճարտարագետների ամբողջ բանակն աշխատում է պինդ նյութերը լավագույնս օգտագործել ամենատարբեր սարքերի, հաստոցների, ինչպես նաև կապի, տրանսպորտի, համակարգչային տեխնիկայի բնագավառներում անհրաժեշտ մեխանիկական և էլեկտրոնային բաղադրիչների նախագծման և պատրաստման համար:
Պինդ մարմնի ֆիզիկան գիտելիքների այն բնագավառն է, որտեղ նորագույն հիմնարար հայտնագործություններն անմիջականորեն գործնական կիրառություն են գտնում: Այս բնագավառն այն հիմքն է, որի վրա ձևավորվում են ինչպես նոր նյութերի ստացման, այնպես էլ պինդմարմնային էլեկտրոնիկայի միկրո և նանոկառուցվածքային տարրերի պատրաստման տեխնոլոգիաները: Համակարգչային, հեռահաղորդակցության և գաղտնագրության տեխնոլոգիաների զարգացումը 21-րդ դարում, հավանաբար, կապված կլինի մեզոսկոպական համակարգերի հիմնարար ֆիզիկայի վերջին ձեռքբերումների և ենթամիկրոնային տեխնոլոգիաների (էլեկտրոնային վիմագրություն (լիտոգրաֆիա), մոլեկուլաճառագայթային էպիտաքսիա, տեսածրող թունելային մանրազննում, ատոմաուժային մանրազննում) օգտագործման հետ: Այս բնագավառներում արձանագրված հաջողությունները կարող են ապահովել էլեկտրոնիկայում մեզոսկոպական օբյեկտների հուսալի և կառավարելի պատրաստումը եւ բազմազան կիրառությունները:
Այսօր իր հաղթարշավն է սկսել պինդ մարմնային նանոֆիզիկայի մի նոր բնագավառ` սպինտրոնիկան, որը գիտություն է մեկմասնիկային և բազմամասնիկային մեզոսկոպական համակարգերում քվազիմասնիկների սպինի կառավարելի փոփոխության վերաբերյալ: Այն կարող է աննախադեպ հաջողություններ արձանագրել քվանտային համակարգիչների, քվանտային տեղեկատվության և քվանտային գաղտնագրության բնագավառներում:
Պինդ մարմնի ֆիզիկայի ամբիոնը իր գիտահետազոտական լաբորատորիայով հանդերձ հեռանկարային հետազոտությունների և նոր տեխնոլոգիաների ուսումնա-գիտական կենտրոն է:
Այսօր պինդ մարմնի ֆիզիկայի ամբիոնի բակալավրիատում և մագիստրատուրայում ուսուցանվում են հետևյալ դասընթացները՝ Բյուրեղաֆիզիկա, Ռենտգենյան ճառագայթների ֆիզիկա, Բյուրեղագիտություն, Մետաղների ֆիզիկա, Կիսահաղորդիչների ֆիզիկայի ներածություն, Պինդ մարմնի քվանտային տեսություն, Մագնիսական երեւույթների ֆիզիկա, Ռենտգենյան կառուցվածքային և սպեկտրային վերլուծություն, Կինետիկական երևույթները պինդ մարմիններում, Էլեկտրոնային նանոհամակարգերի ֆիզիկա, Օպտիկական երևույթները պինդ մարմիններում, Իրական բյուրեղների ֆիզիկա, Տարրական գրգռումները կոնդենսացված միջավայրերում, Մագնիսականության քվանտային տեսություն, Պինդմարմնային էլեկտրոնիկայի հիմունքներ, Պինդ մարմնի ռենտգենյան արատադիտում, Խմբերի տեսության կիրառումը պինդ մարմնի ֆիզիկայում, Նյութագիտություն, Համակարգչային մեթոդները կոնդենսացված միջավայրերի ֆիզիկայում, Ռենտգենյան ճառագայթների դինամիկ ցրման տեսություն: Այս դասընթացները բավարար հիմք են ստեղծում՝ հաջողությամբ իրականացնելու հիմնարար և կիրառական հետազոտություններ պինդ մարմնի ֆիզիկայի ամենատարբեր բնագավառներում, այդ թվում` պինդ-մարմնային նանոէլեկտրոնիկայում և սպինտրոնիկայում:
Ամբիոնում առկա աշխատանքային հարմարավետ պայմանները մեծապես նպաստել են ուսումնական պրոցեսի և ուսանողների գիտական աշխատանքների մակարդակի բարձրացմանը և երիտասարդ կադրերին գիտահետազոտական աշխատանքների մեջ ավելի լայնորեն ընդգրկելուն:
Ամբիոնը տարբեր տարիների շահել է մի շարք գիտական դրամաշնորհներ (INTAS, CRDF, ANSEF, NFSAT և այլն), որոնցից 2013-2015թթ. գործում են տասը: Դրանցից վեցի ղեկավարները երիտասարդ գիտնականներ են: Ընդ որում, ֆիզիկայի ֆակուլտետում Գիտության պետական կոմիտեի ֆինանսավորած երեք երիտասարդական ծրագրերը շահել են ամբիոնի երիտասարդ գիտնականները: Պինդ մարմնի ֆիզիկայի ամբիոնում և գիտահետազոտական լաբորատորիայում են աշխատում ֆակուլտետի 8 արդյունավետ գիտանականներից (ըստ Գիտության պետական կոմիտեի՝ հանրապետության 100 արդյունավետ գիտնականներից) երեքը:
Ամբիոնի մագիստրոսները, ասպիրանտները և աշխատակիցներն ակտիվորեն մասնակցում են միջազգային և հայաստանյան տարբեր գիտաժողովների աշխատանքներին:
Իր գործունեության ընթացքում պինդ մարմնի ֆիզիկայի ամբիոնը պատրաստել է գիտության 120 թեկնածու և 19 դոկտոր, ինչպես նաեւ հրատարակել է ավելի քան 1500 գիտական հոդված, 15 մենագրություն և ուսումնական ձեռնարկ, ստացել է 50 հեղինակային իրավունք:
Վերջին հինգ տարում ամբիոնի ասպիրանտները և աշխատակիցները պաշտպանել են 10 թեկնածուական և 3 դոկտորական ատենախոսություններ և հրապարակել շուրջ 270 գիտական աշխատանքներ, որոնցից շուրջ 90-ը՝ ազդեցության բարձր գործակից ունեցող տարբեր միջազգային գիտական հանդեսներում` Phys. Rev. A, Phys. Rev. B, J. of Phys.: Condens Matter, Phys. Lett. A, Eurօ. Phys J. B, Phys. E, եւ այլն: